Najlepsza Metoda Nauki Języka Angielskiego – Sprawdzony System Krok po Kroku

Często słyszę to pytanie – jaka jest najlepsza metoda nauki języka angielskiego?

Szczerze, odpowiedź wcale nie jest prosta. Wynika to z tego, że każda metoda nauki języka musi się składać z serii powiązanych ze sobą kroków, by mogła przynieść najlepsze rezultaty.

Jeśli interesują Cię dobre metody nauki języka angielskiego, to najprawdopodobniej chcesz poprawić swoje umiejętności mówienia i słuchania.

W tym poście pokażę Ci, jak krok po kroku opracować skuteczną metodę rozwijania właśnie tych umiejętności.

Najlepsza metoda nauki języka angielskiego krok po kroku

Jak już wspomniałem, każda metoda nauki języka powinna się składać z szeregu powiązanych ze sobą kroków. Oto jak zaplanowałbym proces rozwijania Twoich umiejętności słuchania i mówienia:

Krok 1 – Znajdź materiały, które są zarówno zrozumiałe, jak i wciągające

Pierwszym krokiem jest znalezienie materiałów, które są dla Ciebie zrozumiałe i jednocześnie interesujące. Celowo używam właśnie tych słów – odnoszą się one bowiem do dwóch hipotez dotyczących przyswajania języka obcego, sformułowanych przez wybitnego amerykańskiego językoznawcę Stephena Krashena. Najpierw kilka słów na temat teorii, a potem przejdziemy do wyboru materiałów:

Hipoteza inputu (The Input Hypothesis)

Krashen opracował hipotezę inputu w latach 70. XX wieku. Zauważył, że uczący się najskuteczniej przyswaja język obcy, gdy ma kontakt z materiałem nieco wykraczającym poza jego obecne kompetencje językowe. Dlatego też input powinien być dla uczącego się pewnym wyzwaniem, ale jednocześnie musi być dla niego zrozumiały dzięki wiedzy pozajęzykowej. Taka wiedza pozajęzykowa obejmuje:

• wiedzę o świecie zdobytą dzięki doświadczeniu życiowemu, pracy i edukacji,
• kontekst sytuacyjny.

Krashen nazwał to zjawisko „comprehensible input”. Opisuje ono proces naturalnego przyswajania języka za sprawą zrozumiałego przekazu.

Hipoteza angażującego inputu (The Compelling Input Hypothesis)

Input – czyli materiały do nauki – powinien być nie tylko zrozumiały, ale również angażujący. Istotą hipotezy Krashena jest przekonanie, że dzięki kontaktowi z naprawdę ciekawymi materiałami przyswaja się język niejako automatycznie, niezależnie od tego, czy ma się akurat zamiar uczyć.

Według Krashena najlepszym sposobem przyswajania języka jest czytanie i słuchanie wciągających historii, rozmawianie z interesującymi ludźmi czy oglądanie filmów, od których nie można się oderwać.

Przykładowy uczeń – polski menedżer na poziomie B1

Nasza najlepsza metoda nauki języka angielskiego odpowiada potrzebom różnych osób – bez względu na ich zawód, wykształcenie czy dotychczasowe doświadczenia z nauką języków obcych. 

Wyobraźmy sobie przykładowego ucznia: to dwudziestoparoletni polski menedżer, którego celem jest praca w międzynarodowej firmie. Jego angielski jest na poziomie średniozaawansowanym (B1).

Nasz przykładowy uczeń znalazł w internecie tekst zatytułowany „Cultural Expectations and Leadership”. Taki materiał z pewnością jest dla niego interesujący. Tekst został przygotowany dla osób na poziomie wyższym średniozaawansowanym (B2), co oznacza, że w tej sytuacji odpowiada również definicji angażującego inputu. 

Oto wspomniany tekst:

Krok 2 – Zaangażuj się w uważne czytanie

Każda metoda nauki języka powinna być rzetelna. Gdy czytasz, nie pędź przez tekst w błędnym przekonaniu, że w ten sposób przyswoisz język. Zacznij praktykować uważne czytanie – czytaj powoli i z namysłem zamiast ślizgać się wzrokiem po akapitach.

Uważne czytanie każdego tekstu powinno obejmować:

• początkowe wolne prześledzenie materiału,
• kilkakrotne powtórne czytanie z ewentualnym zwiększeniem tempa,
• zatrzymywanie się przy trudnych frazach i zdaniach wymagających przeanalizowania,
• próby odgadnięcia znaczenia nowych słów i wyrażeń przed sięgnięciem po słownik lub Google Translate.

Krok 3 – Skup się na słowach i wyrażeniach, które możesz wykorzystać w przyszłych rozmowach

Po uważnym przeczytaniu tekstu nasz menedżer może się skoncentrować na nowych słowach i zwrotach, które w jakiś sposób do niego przemawiają. Innymi słowy, uczeń przewiduje, co faktycznie może mu się przydać w przyszłych rozmowach po angielsku. Nauka słownictwa nie powinna obejmować wszystkiego – powinna być selektywna. Nie ma potrzeby uczyć się każdego pojedynczego słowa czy kolokacji.

Nasz przykładowy uczeń mógłby wybrać z tekstu następujące słowa i zwroty:

• feel respected (as) – czuć się szanowanym (jako),
• to question proposals openly – otwarcie kwestionować propozycje,
• carry out a task – wykonać zadanie,
• go about (doing something) – zabrać się za (robienie czegoś),
• collaborate (with team members) – współpracować (z członkami zespołu),
• satisfactorily – zadowalająco,
• be used to (something) – być przyzwyczajonym (do czegoś),
• hierarchical framework – struktura hierarchiczna,
• directive (management style) – dyrektywny (styl zarządzania),
• independent thought – samodzielne myślenie,
• take the initiative – wyjść z inicjatywą,
• have an open conversation – odbyć szczerą rozmowę,
• take something personally – brać coś do siebie,
• make adjustments (to) – wprowadzać poprawki (do).

Podczas zapisywania kluczowych słów i wyrażeń warto dodać w nawiasie dodatkowe informacje gramatyczne dla większej przejrzystości.

Nasz uczeń wybrał już słownictwo, którego chce się nauczyć. Teraz potrzebuje strategii nauki, która pomoże mu zapamiętać słowa i frazy. Taka strategia powinna umożliwiać dopisywanie informacji gramatycznych związanych z danym słowem oraz tworzenie zdań zawierających dane wyrażenie. Właśnie tutaj przydaje się tabela słów i zwrotów.

Krok 4 – Tabela słów i zwrotów – efektywna strategia nauki języka

Najlepsza metoda nauki języka angielskiego bazuje na tabeli słów i zwrotów. Dla mnie to niezwykle wygodny sposób porządkowania nowo poznanego słownictwa i tworzenia wizualizacji, które ułatwiają zapamiętywanie. Przyjrzyjmy się kolejnym etapom budowania tabeli słów i zwrotów:

1. Utwórz tabelę w Google Docs

Aby zapisywać nowe słownictwo, po prostu stwórz w Google Docs tabelę z dwoma kolumnami.

2. Zapisuj słownictwo z potencjałem na przyszłość

Jak wspomniałem w kroku 3, skoncentruj się na słowach i zwrotach związanych z Twoimi zainteresowaniami i zawodem. Zastanów się, jaką wartość mają dla Ciebie te słowa. Czy spodziewasz się, że będziesz ich używać regularnie w rozmowach czy wystąpieniach? Innymi słowy, gdy natrafisz na nowe słowo lub ciekawą kolokację, zapytaj siebie: czy to słowo lub wyrażenie ma dla mnie potencjał na przyszłość? Jeśli tak, wpisz je w prawej kolumnie.

W lewej kolumnie dodaj tłumaczenia w języku ojczystym.

3. Dodaj inne istotne informacje gramatyczne i kolokacje

Po zapisaniu słów i wyrażeń możesz dodać inne informacje gramatyczne oraz kolokacje powiązane z nowym słownictwem. W razie potrzeby dopisz definicję słów czy wyrażeń, które wydają Ci się trudne lub mają wiele znaczeń. Ostatnie trzy słowa/wyrażenia z tabeli w punkcie 2. doskonale pokazują, jak można je uzupełnić o tego typu dodatkowe informacje:

Jak widzisz, możesz korzystać ze skrótów (rz. = rzeczownik, prz. = przymiotnik, syn. = synonim, def. = definicja itd.).

Kiedy tworzyłem tabelę słów i zwrotów do nauki serbskiego, zapisywałem kolokacje po myślniku (-), aby ułatwić sobie naukę.

4. Dodaj spersonalizowane zdania

Sednem tej prostej metody nauki angielskiego jest tworzenie spersonalizowanych zdań. Przez „spersonalizowane” rozumiem zdania opisujące Twoje doświadczenia życiowe oraz plany czy nadzieje na przyszłość. Mogą to też być opinie na temat ważnych dla Ciebie spraw czy informacje o osobach Ci bliskich.

Najważniejszym aspektem tych spersonalizowanych zdań jest to, że są one prawdziwe dla Ciebie. Tutaj wraca temat potencjału na przyszłość – jak bardzo prawdopodobne jest, że zechcesz wykorzystać te zdania w przyszłości w rozmowie po angielsku? 

W Google Docs zawsze dodaję takie zdania po gwiazdce (*):

Note that you don’t need to add personalised sentences for every word, particularly if the target word is an adjective or adverb. I believe it’s difficult to come up with relevant sentences for these word classes.

5. Zwróć uwagę na wizualizacje w nauce języka

Jestem wielkim zwolennikiem wykorzystania kolorów, aby przyciągnąć i utrzymać uwagę. Jak widzisz w tabeli słów i zwrotów, użyłem ciemnego odcienia magenty (Dark Magenta 1), aby wyróżnić kolokacje collaborating with oraz collaborating on, a dodatkowo zastosowałem charakterystyczną czcionkę Syncopate. W rezultacie połączenie koloru z czcionką tworzy zapadające w pamięć skojarzenie wizualne, co wspiera proces zapamiętywania. Po kilkukrotnym powtórzeniu spersonalizowanych zdań mózg powinien wytworzyć połączenie między wyrazem collaborating a wybranym kolorem.

6. Pamiętaj o powtarzaniu w odstępach czasowych i zapamiętywaniu

Gdy zaczniesz systematycznie uzupełniać swoją tabelę słów i zwrotów, nie zapomnij o powtarzaniu materiału w odpowiednich odstępach (spaced repetition). Moim zdaniem nie potrzebujesz do tego żadnej aplikacji. Z czasem sam zauważysz, jak często robić powtórki. Na początku warto robić je codziennie.

W przypadku spersonalizowanych zdań zgadzam się, że niezwykle trudno jest zapamiętać dłuższe fragmenty słowo w słowo, jednak dzięki wielokrotnemu powtarzaniu zauważysz, że te zdania krążą w Twojej głowie, gdy mówisz po angielsku. W poniższym zdaniu na przykład najważniejsze jest zapamiętanie zwrotu used to working hard. To, co dodatkowo zostanie Ci w pamięci, jest już wartością dodaną:

Najważniejsze pytanie brzmi: jakie są najlepsze sposoby na zapamiętywanie spersonalizowanych zdań?

Uważam, że istnieją dwie strategie, które sprawią, że zdania będą się naturalnie pojawiały w Twojej głowie podczas mówienia po angielsku. Po pierwsze, lepiej jest szeptać zdania, niż wypowiadać je na głos. Głośne czytanie jest bardziej związane z ćwiczeniem wymowy i intonacji niż z uważnym czytaniem i zapamiętywaniem. Szeptanie z kolei pomaga mi się skupić, szczególnie gdy zamykam oczy i próbuję sobie przypomnieć szeptem całe zdania albo ich fragmenty.

Po drugie, rozsądnie jest poprosić swojego nauczyciela lub biegłego użytkownika języka angielskiego o nagranie Twoich spersonalizowanych zdań. Ja sam nie jestem typem słuchowca, zawsze najlepiej zapamiętywałem materiał dzięki wielokrotnemu czytaniu, przepisywaniu notatek (albo zdań, jak w tym przypadku) oraz technice wizualizacji. Przyznaję jednak, że metody wzrokowe i słuchowe świetnie się uzupełniają.

Podsumowanie

Przez lata uczyłem wiele osób, które zadowalały się utknięciem na poziomie średnio zaawansowanym. Jeśli chcesz wyjść poza ten stan przeciętności i zacząć mówić po angielsku na poziomie zaawansowanym, musisz z pełnym zaangażowaniem wdrożyć i konsekwentnie stosować skuteczną metodę nauki, jak ta, którą tu prezentuję. Co więcej, musisz zaakceptować to, że to Ty jesteś odpowiedzialny za swoją naukę. Rola nauczyciela jest ograniczona.

Nie twierdzę, że metoda, którą tu opisałem, to najlepsza metoda nauki języka angielskiego. To po prostu sposób, który w moim przypadku okazał się najskuteczniejszy w nauce języków obcych. Uważam, że może on pomóc również Tobie w nauce angielskiego. Najważniejsze w opisanej tu metodzie jest to, że przydatne struktury językowe oraz spersonalizowane zdania automatycznie będą Ci przychodzić na myśl, gdy będziesz mówić po angielsku.