Moja filozofia nauki języka i metody nauczania

Moja znajomość Języków

Swoje zajęcia języka francuskiego i niemieckiego w szkole wspominam z pewną frustracją. Mój nauczyciel języka francuskiego był tak naprawdę niezwykle charyzmatyczny, motywujący i mądry, jednak po pięciu latach nauki, ukończyłem szkołę umiejąc tylko policzyć do stu i wypowiedzieć kilka najbardziej podstawowych zdań.

Tak zwani specjaliści ds. oświaty projektują programy nauczania, skupiając się na organizacji, porządku i linearnej nauce struktur gramatycznych. Nie żyjemy jednak w perfekcyjnym, linearnym świecie, a nauka języka angielskiego nie musi zaczynać się od czasownika „być”. Jeżeli nauczyciele j. angielskiego mieliby swobodę w zakresie planowania lekcji w oparciu o słownictwo – często używane słowa, zwroty i czasowniki frazowe powszechnie używane przez native speakerów – uczniowie potrafiliby powiedzieć coś o sobie po ukończeniu szkoły.

Nauka języka powinna być spontanicznym doświadczeniem. Dla nauczyciela to nieżyciowe, by planować program nauczania we wrześniu i wiedzieć, co dokładnie będzie on robił w styczniu. A co, jeśli uczniowie zaskoczą nauczyciela i okaże się, że wiedzą już to, co zaplanowano na styczeń? Nauczyciel powinni dostosowywać się do poziomu wiedzy i potrzeb ucznia oraz planować lekcje zgodnie z nimi.

Nauka języka powinna być też doświadczeniem, które pozwala się w języku zanurzyć. Dlaczego, zamiast odtwarzać nagranie z płyty CD, by uczniowie słuchali zdań i w puste pola wpisywali odrębne elementy gramatyczne, nauczyciele nie pozwolą uczniom posłuchać prawdziwych rozmów i zanotować przydatne zwroty? Dlaczego nie mogą oni odbyć poważnej dyskusji dotyczącej treści rozmowy?

Byłem zadowolony z tego, jak szybko nauczyłem się porozumiewać w języku serbskim w połowie 2013 roku. Od początku zanurzyłem się w języku i uważnie słuchałem toczących się wokół mnie rozmów. Powoli, lecz z pewnością zacząłem rozumieć znaczenie powszechnie używanych zwrotów i słów z kontekstu.

Po dwóch miesiącach kontaktu z językiem serbskim napisałem do nauczyciela z Belgradu, by przeanalizował ze mną zdobytą dotąd wiedzę i pomógł mi spersonalizować te liczne nowe słowa i wyrażenia, z którymi się spotkałem. Tak poznałem przepis idealny – oddany nauczyciel, który planuje lekcje w oparciu o potrzeby uczniów, mnóstwo praktyki w słuchaniu i mówieniu oraz uświadomienie sobie, że elementy gramatyczne i czasy również należy spersonalizować, by się ich nauczyć i poprawnie stosować je w różnych kontekstach. Nauka j. serbskiego zachęciła mnie również do improwizacji i opracowania kilku bardzo pomocnych strategii uczenia się języka obcego – które zawsze chętnie prezentuję moim uczniom na pierwszej lekcji

Podsumowując, moje doświadczenie jako osoby uczącej się języka oraz nauczyciela sprawia, że uczniowie kończą zajęcia, mówiąc w języku angielskim doskonale i pewnie.

Filozofia nauczania i uczenia się języka

Zależy mi, by uczniowie pogłębili umiejętność mówienia w języku angielskim i by nauka była dla nich doświadczeniem, które pozwoli im zanurzyć się w języku.

Uważam, że zdecydowanie zbyt wiele szkół językowych wybiera łatwą opcję nauczania z wykorzystaniem niemal tylko i wyłącznie podręczników, co jest podejściem niewłaściwym z następujących powodów. Po pierwsze w podręcznikach oddzielne jednostki uporządkowane są często w oparciu o odrębne elementy gramatyczne od najłatwiejszych na początku książki do najtrudniejszych na końcu. Nauka języka nie przebiega w sposób perfekcyjny, linearny i chybione jest uzależnianie postępu od opanowania czasów.

Po drugie, nieustanne zwracanie uwagę na gramatykę powoduje, że uczniowie nie potrafią stworzyć spójnych wypowiedzi, ponieważ boją się, że popełnią błąd, szczególnie w obecności native speakera. Nie jestem przeciwny gramatyce, ale uważam, że najlepiej uczyć się jej przy okazji. Jeśli nauczyciel zauważy, że uczeń ma problem z określoną strukturą podczas rozmowy lub ćwiczenia w mówieniu, powinien pozwolić mu mówić dalej, a następnie wrócić do problematycznej kwestii pod koniec lekcji lub po rozmowie.

Myślę, że jest już jasne, że jestem zwolennikiem leksykalnego podejścia do nauki języka. Oznacza to, że słowa, kolokacje i zdania są elementami budującymi język. Uważam, że znacznie lepiej jest mówić płynnie i być rozumianym niż mówić poprawnie, ale stale się wahać i robić przerwy (na znalezienie poprawnej formy gramatycznej).

Jak sugeruje nazwa „spersonalizowane zajęcia języka angielskiego” (PELC), wszystkie zajęcia zaprojektowane są z myślą o korzyściach i celach ucznia.

Metody i cele nauczania

Bazując na instytucjonalnych niepowodzeniach i metodach nauczania przedstawionych w skrócie powyżej, uczę zgodnie z następującymi zasadami:

• Przygotowanie szeregu intrygujących tematów rozmowy, artykułów i autentycznych materiałów opartych na potrzebach każdego ucznia
• Przedstawienie uczniom najbardziej skutecznych strategii nauki języka, których mogą używać, ucząc się dodatkowo między zajęciami
• Wdrożenie długofalowego systemu nauki słownictwa i kolokacji opartego na najważniejszych słowach i wyrażeniach poznanych w czasie zajęć
• Rozwijanie świadomości uczniów w zakresie powiązanych cech mowy oraz intonacji i akcentu w zdaniach
• Wzbudzanie pewności siebie u osób uczących się języka oraz pomaganie im w pokonywaniu barier językowych
• Wracanie po pewnym czasie do tekstów i artykułów w celu powtórzenia zdobytej wcześniej wiedzy
• Analizowanie prawdziwych rozmów angielskich native speakerów i nauka stosowanych przez nich pewnych typowych cech fonologicznych takich jak szwa czy półsamogłoski

Informacje dla uczniów po każdej lekcji – skuteczny cykl nauki

1. Przesyłanie materiałów uczniom

Nowy artykuł jest przesyłany dzień lub dwa dni przed kolejnym spotkaniem, by uczniowie mogli go przeczytać i zanotować nowe wyrażenia i kolokacje oraz pytania dotyczące gramatyki. Przygotowując się do rozmowy, uczniowie mogą się również zastanowić nad tematem artykułu. Pracę z tekstem ułatwiają wysokiej jakości nagrania dźwiękowe.

2. Uwagi przesyłane uczniom

Uczniom przesyłane są uwagi dotyczące nowych słów i zwrotów, problemów z wymową i kwestii gramatycznych, które pojawiły się podczas lekcji.

3. Analiza uwag

Uczniowie analizują następnie uwagi, notują wszelkie pytania i aktualizują „Słownik wyrazów, kolokacji i zdań PELC”, który należy mi przesłać wieczorem przed kolejnym spotkaniem.

4. Rozpoczęcie kolejnego spotkania

Kolokacje i zdania opanowane na poprzedniej lekcji zostaną powtórzone.

Przydatny może być również krótki wykład na temat problemów gramatycznych, które pojawiły się podczas poprzedniego spotkania.